W dniu 18 września 2025 r. Klub Górski PTT „Razem przez świat” wędrował w rejonie Babiej Góry. W wycieczce wzięli udział uczestnicy i opiekunowie Środowiskowego Domu Samopomocy w Pewli Wielkiej oraz Zespół Regionalny „Hajduki z Pewli Ślemieńskiej.
Podczas wycieczki wędrowaliśmy do Bacówki na Hali Barankowej i na Kolisty Groń, czyli miejsca tradycyjnego wypasu owiec, z którego od wieku korzystali pasterze wołoscy. Odwiedziliśmy Izbę Regionalną im. Jana Pawła II w Zawoi, gdzie obejrzeliśmy film o Babiogórcach oraz tradycjach dawnej wsi wołoskiej. Wysłuchaliśmy koncertu w wykonaiu uczestników ŚDS w Pewli Wielkiej oraz Zespołu Regionalnego „Hajduki” z Pewli Ślemieńskiej. Uczestniczyliśmy w warsztatach „Od ziarna dio chleba” w Muzeum – Skansen Wsi Orawskiej w Zubrzycy Górnej oraz zwiedziliśmy z przewodnikiem chaty, w których przechowywane są przedmioty związane z kulturą wołoską a na koniec paliliśmy ognisko w Zawoi Markowej w otulinie Babiogórskiego Parku Narodowego, gdzie zachowało się wiele tradycyjnych chat świadczących o wołoskich tradycjach Zawoi.
W rejonie Babiej Góry poznaliśmy Szlak Kultury Wołoskiej wyznaczony przez miejsca związane z kulturą pasterską koczowniczego ludu Wołochów, który w ciągu stuleci zasiedlił Łuk Karpat. Wołosi pozostawili po sobie tradycje związane z wypasem owiec, wyrobem serów, charakterystyczne stroje, budynki, zwyczaje, muzykę oraz słownictwo. Wołosi stworzyli kulturę, która stanowi jeden z najważniejszych modeli życia w Karpatach. Wołosi, którzy pojawili się W Beskidach Zachodnich, pozostawili po sobie wiele materialnych i niematerialnych zabytków, dzięki czemu pamięć o ich niezwykle bogatej kulturze jest wciąż żywa. Na Szlaku Kultury Wołoskiej znajdują się bacówki, gdzie wyrabia się owcze sery zgodnie z dawnymi recepturami, skanseny i zespoły budowli związane z pasterstwem oraz miejsca podtrzymywania dawnych tradycji związanych z muzyką, gwarą, strojem i zwyczajami wołoskimi.
Wycieczka „Śladami kultury wołoskiej – rejon Babiej Góry”, została zrealizowana dzięki Karpackiej Inicjatywie Lokalnej Karpackie inicjatywy lokalne finansowanej przez Narodowy Instytut Wolności, Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Funduszu Inicjatyw Społecznych NOWEFIO na lata 2021-2030 za pośrednictwem Stowarzyszenia „Pro Carpatia”.
Robert Słonka
uczestnicy wycieczki na Kolistym Groniu
