Oddział PTT w Bielsku-Białej

Jeden, dwa, trzy, a nawet cztery dni wędrówki w górach… zgoda, może być! Ale czternaście, czy też dwadzieścia dni wędrowania non stop… nie, tego jest za wiele, bo ileż można wędrować tak sobie, dzień po dniu?!
Spokojnie! Można wędrować nawet dwadzieścia dwa dni!
Tyle bowiem czasu potrzebował Robert Słonka i jego znajomi do przejścia prawie całego Głównego Szlaku Beskidzkiego w maju 2013 roku, od Wołosatego w Bieszczadach do Ustronia w Beskidzie Śląskim. Nie chodziło tu bynajmniej o jakieś rekordy, czyli o jak najkrótszy czas przejścia tego najdłuższego w polskich górach szlaku turystycznego liczącego ok. 500 km (różne źródła podają różne długości).
Jak usłyszeliśmy zaraz na początku prelekcji i jak czytamy w popularnej internetowej Wikipedii: „Główny Szlak Beskidzki został wytyczony w okresie międzywojennym. Przebieg części zachodniej (Ustroń-Krynica) został zaprojektowany przez Kazimierza Sosnowskiego i ukończono go w 1929 roku. Wschodnia część, według projektu Mieczysława Orłowicza, została ukończona w 1935 i prowadziła aż do Czarnohory, która znajdowała się wówczas w granicach Polski”.
Tym szlakiem trzeba iść nie tylko po to, żeby „tak sobie”przejść przez liczne pasma i szczyty górskie, odwiedzając po drodze atrakcyjne, często uzdrowiskowe miejscowości. To byłoby za mało! Bo oprócz szlaku turystycznego jest tu jeszcze między innymi kawał pięknej historii Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, z którą tak właściwie można spotkać się od połowy szlaku, począwszy od Krynicy idąc w kierunku zachodnim, czyli do „naszego” pobliskiego Ustronia.
Właśnie o tej historii mogliśmy dowiedzieć się podczas dzisiejszej prelekcji Roberta Słonki, przewodnika beskidzkiego, pasjonata historii, kolegi z naszego Oddziału PTT w Bielsku-Białej. Temat prelekcji był więc bardzo obszerny, a czas niestety ograniczony.
Wiadomo, że w Beskidach Polskie Towarzystwo Tatrzańskie wybudowało dawniej liczne schroniska. Każde z nich miało i ma (obecnie jako schroniska PTTK) swoją własną, niepowtarzalną historię. Niektóre z nich spłonęły, wybudowano więc nowe, inne przebudowano albo rozbudowano, jeszcze inne powstały całkiem współcześnie w kształcie bacówek albo górskich hoteli. Dzięki Robertowi przyjrzeliśmy się im dokładniej. Zobaczyliśmy więc wszystkie schroniska dawniej (na zdjęciach starych pocztówek) i dziś (na kolorowych zdjęciach Roberta). To właśnie one były głównym miejscem odpoczynku, miejscem, gdzie odzyskiwali nasi turyści na nowo siły i chęci do dalszej wędrówki.
Tym szlakiem trzeba iść nie tylko po to, żeby „tak sobie” przejść…, (celowo powtórzyłam te słowa), bo oprócz schronisk są tam jeszcze: wspaniałe cerkiewki Bojków i Łemków, stare, zabytkowe, drewniane kościółki, kapliczki, cmentarze (wszystkie one gdyby mogły, powiedziałyby tak wiele o miejscowej historii), jak też postawione tu i ówdzie pomniki tym, co polegli podczas wojen i po wojnie… W tych miejscach też trzeba było choć na chwilę zatrzymać się, popatrzeć, a nawet zadumać się…
Niezwykle ciekawe, jak wspomniał Robert, były też górskie, wieczorne rozmowy w schroniskach, albo gdzieś po drodze z turystami lub miejscowymi ludźmi spotkanymi na tym samym szlaku. One też przeszły już do historii, zapamiętanej tak na żywo!
Uzupełnieniem i wytchnieniem po trudach wędrówki były niezapomniane górskie panoramy, no i przyroda nie tylko czterech Parków Narodowych, tak bogata i tak wiosenna, że aż chciało się jeszcze dzisiaj zawołać: dosyć zimy! Czekamy na wiosnę!
Początek szlaku w miejscowości Wołosate oznaczony czerwoną kropką był dla Roberta i jego turystów początkiem wędrówki w kierunku domu. Na taki sam znak, oznaczający metę, musieli jednak solidnie „zapracować” idąc czerwonym szlakiem dwadzieścia dwa dni w pogodzie i niepogodzie, aż do Ustronia. Najcenniejsze dwa zdjęcia zrobione przy tym znaku na starcie i na mecie (trochę do siebie podobne, ale za to niepowtarzalne) jakby spięły klamrą w całość tę turystyczną, niezwykłą przygodę jednocześnie beskidzką, karpacką i polską…
Dzisiaj w salce PTT i BKA przy ul. 3 Maja 1, pełnej jak zawsze turystów i miłośników gór, słychać było czasem słowa szeptane do siebie, albo do ucha sąsiada: „oj, tu byłem (byłam)…, tu też spałem (spałam)…, pamiętam to schronisko…, tam też byłem (byłam)…” itd. Można więc było tak przy okazji powspominać na tej prelekcji swoje górskie przeżycia, bo wielu z nas z pewnością kiedyś albo przeszło cały Główny Szlak Beskidzki (kto?), albo chociaż jego część, albo cały szlak w kawałkach na raty…
Piękny temat prelekcji Roberta Słonki, jak zawsze z sercem starannie przygotowany o naszych polskich górach, był tak obszerny i długi, jak to przejście Głównym Szlakiem Beskidzkim im. Kazimierza Sosnowskiego, który trwale oznaczony na mapach przebiega od Bieszczad przez Beskid Niski, Beskid Sądecki, Gorce, Beskid Żywiecki i Makowski aż do Beskidu Śląskiego, albo odwrotnie, jak kto woli.

CS
.

Robert Słonka w trakcie prelekcji

Celem kolejnej wycieczki dla dzieci (i nie tylko) była Przełęcz Karkoszczonka. Przy pięknej pogodzie pozjeżdżaliśmy po śniegu, pograliśmy w Dobble i nie załapaliśmy się na obiecane ognisko, lecz by właściwie oddać klimat tej wycieczki dedykowanej najmłodszym członkom i sympatykom naszego Oddziału, opis z takich wycieczek przygotowują właśnie dzieci:

Zakończenie ferii zimowych postanowiliśmy spędzić w górach, na wesoło. Pomimo naszego marudzenia „czemu tak wcześnie” (zbiórka już o 8-ej) mama była bezlitosna „Wstawać, na pewno będzie fajnie”. Przełęcz Karkoszczonki zimą wygląda przepięknie. Podejście nie było zbyt strome, schronisko ugościło ciepłą czekoladką, oscypkiem z żurawinką i kawką dla dorosłych. Trochę pogawędek, gry w Dobble i jazda na górkę. Oj, działo się! Zjazd na ślizgaczach i jabłuszkach zaraził nawet starszych wyprawy. Po zdjęciu z nowym „kolegom z oddziału” ruszyliśmy na obiecane ognisko w nieznane 🙂 i to dosłownie. Przez kilka metrów trasa była całkiem normalna, natrafiliśmy nawet na nieotwarty stok narciarski, ale później było już tylko gorzej. Szliśmy w śniegu po kolana nieoznakowaną trasą i niestety do ogniska nie dotarliśmy. Zjazdy, ślizgi i wywrotki to był tytuł naszej zwrotki 😉 Niech żałują wszystkie leniuszki i kanapowcy

Marysia (11 lat)
.

nasza ekipa na Przełęczy Karkoszczonka

W dniu 14 lutego 2015 r. rozpoczęliśmy uroczyste obchody Roku Kazimierza Przerwy-Tetmajera. W Ludźmierzu obecni byli przedstawiciele jedenastu oddziałów PTT, w tym dwuosobowa delegacja Zarządu Oddziału PTT w Bielsku-Białej: Szymon Baron i Dariusz Kojder.
Uroczystość rozpoczęła się Mszą Świętą w Sanktuarium Matki Boskiej Ludźmierskiej. Następnie odbył się przemarsz w asyście kapeli góralskiej oraz pocztów sztandarowych na ludźmierski cmentarz, na którym odsłonięto tablicę symbolizującej „powrót” ludźmierskiego poety w rodzinne strony w 1986 r. Następnie zatrzymaliśmy się przy obelisku upamiętniającym setną rocznicę urodzin Kazimierza Przerwy-Tetmajera, gdzie złożono kwiaty i zapalono symboliczny znicz.
Ważnym punktem programu było spotkanie w Domu Podhalańskim im. Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Władysława Orkana, gdzie miejsce miał pokaz artystyczny w wykonaniu uczniów Gimnazjum nr 2 w Ludźmierzu i zespołu „Podhalanie”, a także występ laureatów konkursu recytatorskiego.
Swoją obecnością zaszczycił uczestników wojewoda małopolski Jerzy Miller, który wręczył członkom Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego z oddziałów w Chrzanowie i Dęblinie Krzyże Zasługi przyznane przez Prezydenta RP oraz Odznaki Honorowe „Za Zasługi dla Turystyki” przyznane przez Ministra Sportu i Turystyki.
Po wspólnym posiłku odbyła się sesja historyczna poświęcona życiu i twórczości Kazimierza Przerwy-Tetmajera, a po jej zakończeniu, z repertuarem piosenki poetyckiej i turystycznej wystąpił związany z Oddziałem PTT w Krakowie zespół „Zielony Szlak”.
Z uwagi na przedłużenie programu ludźmierskich obchodów, do Bielska-Białej wróciliśmy późnym wieczorem.

SB
.

pamiątkowe zdjęcie z zespołem „Zielony Szlak” po zakończeniu obchodów w Ludźmierzu

W kolejny wtorek przenieśliśmy się w Karpaty Wschodnie, na Huculszczyznę, na Ukrainę, tam, gdzie: „…szum Prutu i Czeremoszu Hucułom przygrywa,  a ochocza kołomyjka do tańca porywa…”. Spotkaliśmy się tam też z prawdziwymi, rdzennymi Hucułami, czyli góralami zamieszkującymi tereny Karpat Wschodnich, a to dzięki filmom Jerzego Kołodziejczyka i Danuty Buchczyk:  „Ja, Hucuł – opowieść z Karpat Wschodnich” (2004 r., 49 min.) oraz  „Z Beskidu w Beskid – list do przyjaciela Hucuła” (2011 r., 63 min.).
Mimo fatalnej, mokrej pogody jak na środek zimy, salka wypełniona była do ostatniego miejsca. Wśród widzów był p. Jacek Szczerski, realizator sporej części materiału do filmu „Ja, Hucuł…”. Niestety, nie było z nami Jurka, ale… poradziliśmy sobie inaczej. Nic straconego, bo na potrzeby tej relacji „połączyliśmy się” z nim telefonicznie kilka razy.
Halo! Jurek? Dobry wieczór!  Spójrz na zegarek! Jest godzina 18:00. Właśnie teraz zaczynamy wyświetlanie Twoich filmów o Hucułach. Jesteśmy więc razem z Tobą, a Ty z nami. Jurek! Dziękujemy Ci za to, że nas zmobilizowałeś do działania, które zaowocowało dzisiejszym huculskim wieczorem.
Wiemy, że choć obrazy z obu filmów będą zaraz na ekranie tylko tu, w salce PTT i BKA przy ul. 1 Maja, wśród miłośników gór, to Ty i tak będziesz to wszystko z nami „oglądał”, klatka po klatce, bo przecież masz je w swoich myślach tam, u siebie. Zresztą znasz te filmy z pewnością na pamięć…
Po prawie dwóch godzinach, zadzwoniliśmy ponownie do Jurka:
Głośne brawa dla Ciebie, Jurek! Gratulujemy!
Piękne i ciekawe były oba filmy. Zapatrzyliśmy się w ten oryginalny huculski folklor tak samo, jak Ty to zrobiłeś wcześniej. Zapatrzyliśmy się w piękną Czarnohorę, zasłuchaliśmy się w huculskiej muzyce granej na iluś tam instrumentach ludowych przez nieodżałowanego Romana Kumłyka i jego zespół „Czeremosz”. To on stał się Twoim przyjacielem i do niego tak ciepło pisałeś list w tym drugim filmie. Zasłuchaliśmy się też w głos wielu Hucułów, starszych i młodszych, którzy chcieli nam wiele powiedzieć o sobie i swoich problemach…
Obejrzeliśmy oba te filmy w wielkim skupieniu i zainteresowaniu, dzięki temu przenieśliśmy się w czasie i przestrzeni do Hucułów. Bohaterowie filmów stali się nam bliscy i serdeczni  (choć niestety nie wszyscy, bo zdarzył się tam napad rabunkowy). Ciekawe, jak wyglądają teraz ich dalsze losy? Życie Hucuła od kołyski po grób to piękny temat tego pierwszego filmu. Film podzielony był na podrozdziały: dzieciństwo, młodość, wesele, dom, kobieta, mężczyzna, religia, magia, starość, śmierć…, narratorem był sam Roman Kumłyk, a w tradycyjnych obrzędach uczestniczyła zazwyczaj cała wieś.
Co będzie dalej, co będzie dalej…?  Zaraz dowiedzieliśmy się w drugim filmie, który opowiadał o huculskim muzyku Romanie Kumłyku  i jego wieloletniej przyjaźni z reżyserem, z Jerzym Kołodziejczykiem oraz o kulisach realizacji filmu „Ja, Hucuł”.
Jeszcze raz zadzwoniliśmy do Jurka.
Halo, Jurek? Chcemy Ci jeszcze dopowiedzieć, że filmy, zdjęcia i pasja gór były Twoim żywiołem i to właśnie one zbliżyły nas tak, że stałeś się sympatykiem naszego Oddziału PTT.
Zwróciliśmy też uwagę, że film pt. „Ja, Hucuł…” ma już ponad 10 lat, a ten drugi pt. „Z Beskidu w Beskid” jest dużo od niego młodszy. Wiesz dobrze, że duch górala żywieckiego (z Mikuszowic!) i duch Hucuła nie liczą lat, bo są zawsze młodzi. Twoje filmy też się nie znudzą i nie zestarzeją.
Jaka szkoda, że teraz, tam na Ukrainie zrobiło się tak gorąco i niepewnie. Widzisz, trafiłeś w dobry czas, kiedy wspólnie z ekipą dołożyliście tyle trudu i starań, aby zrealizować tak ciekawe filmy, które są dla Ciebie, w Twoim dorobku filmowym, cenną perełką. Wiemy z filmu, że polubiłeś Romana Kumłyka i jego zespół „Czeremosz” tak samo, jak naszych „Grojcowianów” z Wieprza. Jakże by inaczej! To przecież wizytówki jednych i drugich górali:  górali żywieckich i Hucułów …
Ty też do nich należysz, dobrze to wiemy, bo czujesz się i góralem, i Hucułem…

CS
.

uczestnicy dzisiejszego pokazu filmów o Hucułach

Na kolejne wtorkowe spotkanie zaprosiliśmy do naszego lokalu Jarka Majchera, artystę-fotografika, a zarazem kolegę z Oddziału PTT w Opolu.
W trakcie niemal półtoragodzinnej prelekcji pt. „Śladami pierwszych turystów i fotografów” Jarek opowiedział o historii tatrzańskiej fotografii, technikach i sprzęcie stosowanym przez dawnych fotografów, a także preferowanej przez niego samego fotografii w podczerwieni.
Mieliśmy dzisiaj okazję zobaczyć zarówno niesamowite zdjęcia Tatr sprzed przeszło stu lat autorstwa Stanisława Bizańskiego, Awita Szuberta, Walerego Eljasza i innych znakomitych fotografów, jak i zdjęcia współczesne wykonane przez naszego gościa.
Dzisiejsze spotkanie było także okazją do promocji najnowszej książki Jarka Majchera pt. „Tatry – Śladami pierwszych turystów i fotografów”, którą kilku członków oddziału nabyło bezpośrednio po zakończeniu prelekcji. Wszystkich zainteresowanych nabyciem tej książki prosimy o kontakt e-mailowy (bielsko@ptt.org.pl).

SB
.

Jarek Majcher w trakcie prelekcji

W dniach 30 stycznia – 1 lutego 2015 r. w Bodzentynie odbyło się II Zimowe Spotkanie Oddziałów PTT w Górach Świętokrzyskim, w którym wzięli udział przedstawiciele Oddziałów PTT z Bielska-Białej, Łodzi, Mielca, Ostrowca Świętokrzyskiego, Radomia i Tarnowa, a także kolega z Klubu slovenských turistov ze Starej Lubowni. Organizatorem spotkania był Oddział PTT w Ostrowcu Świętokrzyskim.
Z Bielska-Białej wyjechaliśmy dwoma samochodami w piątkowe popołudnie, by po prawie sześciu godzinach jazdy dotrzeć do celu – Szkolnego Schroniska Młodzieżowego w Bodzentynie. Po drodze udało nam się jeszcze zobaczyć zamki w Korzkwi, Książu Wielkim i Sobkowie. Po zakwaterowaniu zebraliśmy się na świetlicy, by wspólnie spędzić czas i co nieco pośpiewać.
W sobotę rano nasza grupka podzieliła się na dwie mniejsze – górską, która postanowiła wziąć udział w wycieczce na Łysicę, oraz krajoznawczą, która postanowiła pozwiedzać pobliskie zamki.
Grupa górska oprócz zdobycia najwyższego szczytu Gór Świętokrzyskich – Łysicy i przejściu szlakiem do Bodzentyna, wybrała się jeszcze do klasztoru na Świętym Krzyżu.
Grupa krajoznawcza odwiedziła zamki w Iłży, Szydłowcu i Chlewiskach, po czym wracając zahaczyła o Zagnańsk, w którym można zobaczyć słynnego dęba Bartka.
Po obiedzie nasi gospodarzy zaprosili wszystkich na spotkanie z pracownikami Świętokrzyskiego Parku Narodowego, a wieczorem spotkaliśmy się przy wspólnym ognisku i pieczeniu kiełbasek.
W niedzielę wzięliśmy udział w mszy świętej w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława w Bodzentynie, od którego też rozpoczęliśmy zwiedzanie miasta. Odwiedziliśmy także ruiny XIV-wiecznego zamku oraz Zagrodę Czernikiewiczów.
Niedzielny obiad był ostatnim punktem tegorocznego spotkania w Górach Świętokrzyskim, po czym wszyscy rozjechali się w stronę rodzinnych miejscowości. Do Bielska-Białej wróciliśmy w niedzielę wieczorem i tym samym zakończyliśmy kolejną wycieczkę oddziałową.

SB
.

grupka bielska w ruinach zamku w Bodzentynie